Donald Trump'ın başkanlığı sırasında ABD’nin Paris İklim Anlaşması’ndan ve Dünya Sağlık Örgütü'nden (DSÖ) çekilmesinin ardından şimdi de Uluslararası Para Fonu (IMF) gündeme geldi. Trump’a yakınlığıyla bilinen Heritage Foundation adlı düşünce kuruluşunun yayımladığı “Project 2025” adlı politika belgesinde, ABD’nin IMF’den ayrılması öneriliyor. Uzmanlar, böyle bir adımın hem ABD’nin küresel finans sistemindeki etkisini azaltacağı hem de doların uluslararası konumunu ciddi şekilde sarsacağı uyarısında bulundu.
ABD IMF'DEN AYRILIRSA NE OLUR?
Financial Times’ın haberine göre, IMF operasyonlarının büyük bir kısmı ABD doları üzerinden yürütüldüğü için Washington’un fondan çekilmesi, kurumdaki etkinliğini tamamen kaybetmesi anlamına geliyor. IMF’den kredi alan ülkeler genellikle dolarla işlem yaptığı için ABD’nin ayrılığı, doların sistemden dışlanmasına ve yerine diğer para birimlerinin geçmesine yol açabilir. Bu da, doların küresel rezerv para olarak taşıdığı ayrıcalıklı konumun zayıflamasına neden olabilir. Özellikle Çin ve Avrupa Birliği gibi ekonomik güçlerin para birimlerinin öne çıkması, doların IMF’deki etkisini daha da azaltabilir.
DOLAR TEHLİKEDE Mİ?
IMF’nin özel rezerv birimi olan SDR (Special Drawing Rights – Özel Çekme Hakları), beş büyük para biriminin yer aldığı bir sepete göre değer kazanıyor. Şu anda bu sepetin %43’ünü dolar oluşturuyor. Ancak ABD’nin fondan çekilmesi, doların bu sepetteki yerini kaybetmesine yol açabilir. Bu da küresel rezerv sistemi içinde doların konumunu ciddi biçimde sarsabilir.
FT’nin haberine göre, böyle bir senaryoda Çin’in IMF içindeki etkisinin artması, hatta fonun merkezini Asya’ya kaydırma yönünde girişimlerde bulunması olasılıklar arasında yer alıyor.
ABD'NİN MANEVRA ALANINI DARALTABİLİR
IMF’den çıkmak sadece sembolik bir geri adım olmayacak. Aynı zamanda ABD’nin küresel ekonomik yaptırım gücünü de zayıflatacak. IMF, Washington’un stratejik hedeflerine ulaşmak için kullandığı önemli bir finansal araç işlevi görüyor. Bu kanalın kapanması, ABD’nin dış politikadaki ekonomik manevra alanını daraltabilir.
Project 2025’e göre IMF’nin uyguladığı politikalar, serbest piyasa ve sınırlı hükümet ilkeleriyle çelişiyor. Ancak uzmanlar, ABD’nin ayrılmasının IMF politikalarını değil, yalnızca ABD’nin etkisini azaltacağını belirtiyor.
Doların uluslararası rezerv para olması, Amerikan finans sistemine önemli avantajlar kazandırıyor. Eğer IMF’den çıkarılırsa, doların bu ayrıcalığı aşınabilir ve ABD finans kurumları, Fed’e doğrudan erişim avantajını yitirerek küresel sistemdeki üstün konumlarını kaybedebilir.
'TARİHİ BİR HATA OLUR'
Uzmanlar, ABD’nin IMF’den ayrılması durumunu hem ülkenin küresel finansal gücünü hem de doların dünya ekonomisindeki merkezi rolünü sarsacak bir adım olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, bu kararın ekonomik, mali ve jeopolitik düzeyde ciddi sonuçlar doğuracağı ve 'Tarihi bir hata' olabileceği konusunda hemfikir.
