NASA, SpaceX’e ait Falcon 9 roketiyle 26 Şubat Çarşamba günü Lunar Trailblazer yörünge aracı ve Athena’yı başarılı bir şekilde uzaya gönderdi. Fırlatma, NASA’nın Kennedy Uzay Merkezi’ndeki (KSC) Fırlatma Kompleksi-39A’dan gerçekleşti. Athena ve Lunar Trailblazer, NASA’nın Artemis programı kapsamında Ay’da kalıcı insan yerleşimlerinin inşası için kritik veriler toplamayı hedefliyor.
SU ARAYIŞINDA KRİTİK ARAÇLAR
Houston merkezli Intuitive Machines tarafından inşa edilen Athena, büyük bölümü Ay yüzeyindeki su buzunu tespit etmeye yönelik 10 NASA bilim aracı taşıyor. Bununla birlikte, Lunar Trailblazer’da yörüngede benzer bir görev üstlenerek yüzeydeki su buzu birikimlerini haritalayacak. Her iki araç da NASA’nın Artemis programına önemli katkı sağlayacak.
NASA yetkilileri, Ay ve Mars’a yapılacak gelecekteki insanlı görevler için bu tür bilimsel verilerin son derece kritik olduğunu vurguladı.
Athena, fırlatmadan yaklaşık 43,5 dakika sonra translunar enjeksiyon yörüngesine yerleştirildi. Lunar Trailblazer da dört dakika sonra kendi yörüngesine ulaştı.
GÖREVİN ÖNEMİ
Athena’nın görevi, NASA’nın Ticari Ay Yük Hizmetleri (CLPS) programı kapsamında IM-2 olarak adlandırılıyor. IM-2, Ay’ın güney kutbu yakınındaki su buzu ve diğer kaynakları araştırarak, bu kaynakların uzayda sürdürülebilir yaşam için nasıl kullanılabileceğini inceleyecek. Bu sürece ‘yerinde kaynak kullanımı (ISRU)’ deniyor.
İniş aracı Athena, bu zorlu görevde iki yardımcı aracı da taşıyor: Colorado merkezli Lunar Outpost tarafından geliştirilen MAPP (Mobil Otonom Araştırma Platformu) adlı mini gezici ve Intuitive Machines tarafından üretilen, ‘Grace’ adı verilen, sıçrama hareketleriyle keşif yapacak bir robot. Grace, öncü bilgisayar bilimci ve matematikçi Grace Hopper’ın adını taşıyor.
IM-2, AY’A GÖNDERİLEN İKİNCİ UYDU
IM-2 görevi, Intuitive Machines’in Ay’a gönderdiği ikinci iniş aracı. Şirketin ilk misyonu IM-1, Şubat 2024’te başarıyla Ay yüzeyine ulaşmış ve özel bir şirket tarafından gerçekleştirilen ilk yumuşak inişi tamamlamıştı. Ancak, iniş sırasında yaşanan sorunlar nedeniyle araç devrilmiş ve bazı verilerin Dünya’ya iletimi engellenmişti. Şirket yetkilileri, IM-2’de daha hassas bir iniş yapmayı hedeflediklerini belirtti.
ROTA VE BİLİMSEL HEDEFLER
Athena, bilim insanlarının su buzu birikintilerinin bulunmasını muhtemel gördüğü Mons Mouton bölgesine gönderiliyor. Her şey planlandığı gibi giderse, Athena dört ila beş gün içinde Ay yörüngesine ulaşacak ve 1,5 ila 3 gün sonra yüzeye iniş yapacak. İniş aracının Ay yüzeyindeki görevi yaklaşık 10 Dünya günü sürecek.
Athena’nın ana bilimsel yükü, PRIME-1 (Polar Resources Ice Mining Experiment-1) olarak adlandırılıyor. PRIME-1, TRIDENT adlı bir matkap ve MSolo adlı bir kütle spektrometresinden oluşuyor. Bu ikili, yüzeyin altından alınacak örnekleri su ve karbondioksit gibi bileşikler açısından analiz edecek.
AY’DA İLK HÜCRESEL AĞ DEVREYE ALINACAK
Athena’nın taşıdığı araçlardan MAPP gezgini, Ay yüzeyinde yüksek hızlı, uzun menzilli iletişimi test edecek olan Ay Yüzeyi İletişim Sistemi’ni (LSCS) kullanacak. Nokia Bell Labs tarafından geliştirilen LSCS, mevcut 4G/LTE teknolojisine dayanıyor ve gelecekteki Ay görevleri için kritik bir altyapı denemesi sunacak.
ROBOT GRACE’İN GÖREVİ
Grace adlı robot, iticilerini kullanarak sıçrama hareketleriyle Athena’nın iniş bölgesinde yaklaşık 1,6 kilometrelik bir alanı keşfedecek. Bu hareket yeteneği, tekerlekli araçların giremeyeceği kalıcı gölgeli krater tabanlarına ulaşmasını sağlayacak. Grace’in krater içinde Athena ile doğrudan iletişimi sağlayamayacağı durumlarda, MAPP gezgini ara bağlantı sağlayacak.
AY’A YOĞUN TRAFİK
Athena ve Lunar Trailblazer, 2025 yılında Ay’a ulaşan üçüncü ve dördüncü görevler olacak. Bu yılın başlarında, Firefly Aerospace’in "Ghost Riders in the Sky" misyonu ve Japonya merkezli ispace’in "Resilience" iniş aracı da Ay’a fırlatıldı. Firefly’ın Blue Ghost iniş aracı, Athena’dan sadece birkaç gün önce Ay yüzeyine inmeyi planlıyor.
NASA’nın CLPS programı kapsamında yürütülen bu görevler, Ay’a ticari kargo taşımacılığını hızlandırırken, Ay yüzeyindeki kaynakların değerlendirilmesine yönelik önemli veriler sağlıyor. Athena ve Lunar Trailblazer’ın elde edeceği veriler, Ay’da sürdürülebilir yaşamın inşası yolunda kritik bir adım olacak.
