2025 yılı, Arm mimarisi için önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor. Cambridge merkezli mütevazı bir projeyle temelleri atılan firma, 40 yıl içinde sensörlerden cep telefonlarına, otomobillerden veri merkezlerine kadar uzanan milyarlarca cihazın kalbinde yer aldı.
CAMBRIDGE’DEN ÇIKAN DÜNYA DEVİ
1978 yılında Chris Curry ve Hermann Hauser tarafından Cambridge’de kurulan Acorn Computers, İngiliz hükümetinin ‘her sınıfa bir bilgisayar’ projesine dahil olarak BBC Micro bilgisayarını geliştirdi. Başlangıçta 6502 mikroişlemcisi kullanılan bu sistem, daha güçlü ve verimli çözümlere duyulan ihtiyaç nedeniyle yerini zamanla Acorn'un kendi tasarımı olan işlemcilere bıraktı.
Bu dönüşümün ilk adımı, 1980’lerin başında Sophie Wilson ve Steve Furber tarafından geliştirilen ARM1 işlemcisiydi. Sadece 25.000 transistörle ve düşük güç tüketimiyle geliştirilen bu işlemci, zamanla daha verimli ve sade mimariler üzerine kurulu RISC (Azaltılmış Talimat Seti Hesaplaması) felsefesinin temsilcisi haline geldi.
VERİMLİLİKTEN GÜCE GEÇİŞ
Arm’ın geliştirdiği mimari; güç verimliliği, ölçeklenebilirlik ve sadelik üzerine kurulu tasarımıyla dönemin karmaşık işlemcilerinden ayrıştı. Bu yaklaşım, 1987’de piyasaya sürülen Acorn Archimedes ile birlikte dünyanın ilk RISC tabanlı ev bilgisayarı olarak dikkat çekti.
Ancak Acorn, finansal sorunlar nedeniyle 1990 yılında Apple ve VLSI Technology ile ortaklık kurarak Advanced RISC Machines (ARM) Ltd’yi hayata geçirdi. Bu yeni oluşum, Arm teknolojisini küresel pazara taşımayı hedefledi. Kısa süre sonra Arm mimarisi, mobil telefonlardan gömülü sistemlere kadar birçok alanda yaygınlaştı.
DÖNÜM NOKTASI NEWTON
Apple tarafından geliştirilen Newton cihazı, Arm mimarisinin ilk ticari uygulamalarından biri oldu. Her ne kadar cihaz ticari olarak sınırlı başarı gösterse de, Arm mimarisinin potansiyelini tüm dünyaya göstermesi açısından kritik bir rol oynadı. Takip eden dönemde Nokia 6110 gibi cihazlarda Arm işlemciler kullanılmaya başlandı ve bu, Arm'ın mobil pazardaki yükselişini başlattı.
GÜNÜMÜZDE ARM TEKNOLOJİSİ
Bugün Arm teknolojisi, 300 milyardan fazla çipte kullanılıyor. Dokuzuncu nesline ulaşan Arm mimarisi (Armv9), yüzlerce firma tarafından lisanslanarak hem mobil cihazlarda hem de veri merkezlerinde yaygın şekilde tercih ediliyor.
PERFORMANS, GÜÇ, SADELİK
Orijinal ARM1 işlemcisi yalnızca 6.000 kapıya sahipti ve önbelleği yoktu. Bugün, 40nm teknolojisiyle üretilen modern Armv9 işlemcileri yaklaşık 100 milyon kapı içeriyor ve çok çekirdekli yapılarla grafik hızlandırma gibi gelişmiş işlevler sunabiliyor. Bu gelişim, Arm'ın verimlilikten ödün vermeden nasıl devrim yarattığını gösteriyor.
GELECEĞİN MİMARİSİNE GÜÇ
Arm mimarisinin başarısı yalnızca teknik üstünlükten değil, aynı zamanda arkasındaki vizyondan kaynaklanıyor. Enerji verimliliği, esneklik ve sadelik ilkeleriyle şekillenen bu mimari; yapay zeka, uç bilişim ve sürdürülebilir teknolojilerin önünü açarak geleceğin bilişim dünyasında da güçlü bir rol üstlenmeye devam ediyor.
Arm, kırk yıl önce Cambridge'de atılan temellerle başlayan yolculuğunu bugün dünyanın en yaygın işlemci mimarisi olarak sürdürüyor. Bu başarı, teknolojinin nasıl daha sade ve verimli olabileceğine dair çarpıcı bir örnek olarak teknoloji tarihine kazınıyor.
